Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu TCK 265. Bilinen adıyla mukavemet

I. Korunan Hukuki Yarar

Her suçun temelinde bir hukuki yararın korunması yatar. Görevi yaptırmamak için direnme suçunda da bu durum geçerlidir. Türk Ceza Kanunu'nun 265. maddesinde düzenlenen bu suç ile korunan temel hukuki yarar, kamu idaresinin güvenilirliği ve işleyişidir. Bu suç, kamu idaresinin sürekliliğini güvence altına almayı amaçlar. Ayrıca, kamu görevlisinin görevini yerine getirirken beden bütünlüğü ve kişi özgürlüğü de korunur

II. Suçun Unsurları

A. Maddi Unsurlar

Görevi yaptırmamak için direnme suçunun maddi unsurları şu şekilde sıralanabilir:

Kamu Görevlisinin Varlığı
Görev Yapma Durumu
Cebir veya Tehdit Kullanma
Görevi Engelleme Amacı

Bu unsurların her biri suçun oluşabilmesi için gereklidir. Bu bağlamda, suçun oluşumu için yalnızca kamu görevlisinin varlığı veya görevin yapılıyor olması yeterli değildir; cebir veya tehdit unsurlarının da bulunması gerekmektedir.

B. Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçunun Manevi Unsurları

Bu suçun manevi unsuru kasttır. Failin amacı, kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemektir. Görevi yaptırmamak için direnme suçu, failin kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek amacıyla hareket etmesini gerektirir.

C. Pasif Direnme

Görevi yaptırmamak için direnme suçunda pasif direnme hareketleri, cebir veya tehdit içermeyen eylemler olarak tanımlanır. Pasif direnme, kanunen bu suçu oluşturmaz. Ancak, bu tür hareketler Kabahatler Kanunu kapsamında değerlendirilebilir ve idari para cezası gerektirebilir. Pasif direnme hareketlerine örnekler şunlardır:

Kaçmak: Kamu görevlisinden kaçmak pasif direnme olarak değerlendirilebilir.
Kapıyı Açmamak: Görevli kişilere kapıyı açmamak da pasif direnme kapsamındadır.
Kimliği İbraz Etmemek: Kamu görevlisine kimlik göstermemek.
Kendini Yere Atmak: Failin karakola gitmemek için kendini yere atması pasif direnme örneğidir.
Direğe Sarılmak: Bir direğe veya ağaca sarılarak götürülmeyi zorlaştırmak.

Yargıtay kararlarında da bu tür pasif direnme hareketlerinin "görevi yaptırmamak için direnme" suçunu oluşturmayacağı belirtilmiştir.

III. Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu Kusurluluğu Etkileyen Haller

Görevi yaptırmamak için direnme suçunda kusurluluğu etkileyen bazı haller bulunmaktadır. Meşru savunma, hukuka uygunluk sebeplerinden biridir ve TCK'nın 25. maddesi kapsamında değerlendirilir. Ancak, kamu görevlisinin görevini yerine getirirken ölçüsüz güç kullanması gibi durumlarda failin meşru savunma kapsamında hareket etmesi mümkün olabilir.

Yargıtay kararları ışığında mukavemet suçunda kamu görevlisinin görevi esnasında olması gerekiğine dair kararları:

Cebre veya tehdide başvurmak, görevi yaptırmamak için direnme suçundan söz edilebilmesi için elzemdir. Zira, direnme fiilinin, kamu görevlisine karşı işlenmesi, bu suçun oluşması için yeterli değildir. Suçun oluşması için, kamu görevlisinin, görevi kapsamına giren bir işi icra ettiği esnada, kamu görevlisine yönelik cebir veya tehdit kullanılmalıdır. Şayet kamu görevlisi görevi başında değilse ya da kendi görevinin kapsamına girmeyen bir işi icra ediyorsa, bu hallerde işlenen fiiller görevi yaptırmamak için direnme (mukavemet) suçunun oluşmasına neden olmaz. Madde metninde, görevini yaptırmamak için kamu görevlisine direnme fiilleri suç olarak tanımlanmıştır.

YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ Esas: 2015/37354 Karar: 2017/9511 Tarih: 25.09.2017 TCK 265. Madde

TCK’nın 265. maddesinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme suç tipinde; hareketin “cebir veya tehdit” şeklindeki icrai davranışlarla işlenebileceğinin öngörüldüğü ve belirtilen tipik hareketleri içermeyen pasif direnme fiillerinin bu suçu oluşturmayacağı göz önüne alındığında; sanığın, kendisine müdahale eden mağdur polis memuruna yönelik eyleminde tehdit ve cebir unsurlarının ne şekilde gerçekleştiği ve sanığın polis memuruna karşı ne şekilde direndiği kanıtlara dayalı olarak açıklanıp, yeterince tartışılmadan hüküm kurulması,

Kabule göre de; Görevi yaptırmamak için direnme suçunun, birden fazla mağdura karşı aynı eylemle gerçekleştirmesine rağmen TCK’nın 43/2. maddesinin uygulanmaması,

SONUÇ : Kanuna aykırı ve sanığın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak HÜKÜMLERİN BOZULMASINA, yeniden hüküm kurulurken 5320 Sayılı Kanun’un 8. maddesi gereğince yürürlükte olan 1412 Sayılı CMUK’nın 326/ son maddesi uyarınca kazanılmış hakkın saklı tutulmasına, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 25.09.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ Esas: 2015/19643 Karar: 2017/5565 Tarih: 10.05.2017 Görevi yaptırmamak için direnme suçuyla korunan hukuki yarar, kamu idaresinin güvenilirliği ve işleyişi olup; bu suçta, kamu faaliyetlerine kişilerin saygı göstermelerinin sağlanması ve kamu görevlerinin yerine getirilmesini, dolayısıyla da kamu görevini yerine getirenleri engellemeye yönelik fiillerin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. TCK’nın 265. maddesinde düzenlenen ve seçimlik hareketli bir suç olan görevi yaptırmamak için direnme suçunda, kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit niteliğindeki davranışların yanı sıra engellenmek istenen işin o kamu görevlisinin görevine giriyor olması gerekir. Bu açıklamalar ışığında somut olayda, kavga olduğunun anons edilmesi üzerine polis memurlarının olay yerine gittiği, sanıkların karışmış olduğu kavga sebebiyle ifadelerinin alınması ve sağlık kontrolü yapılması amacıyla ekip aracına alındıkları, ekip aracının içinde taşkın harekette bulunmaları sebebiyle katılan tarafından sanıkların uyarılmaları üzerine, sanık …‘ın araç içinde ve acil serviste katılana hakaret ettiği, akabinde polis merkezine gelindiğinde sanık …‘ın katılana “ biz buradayız, her zaman denk geliriz, akıllı ol, aklını başından alırım” dediği, sanık …‘ın da katılan hakkında “ sivilde denk gelir, çocuğunu sinkaf edeceğim” ifadesini kullanması şeklinde gelişen olayda, sanıkların katılanın hangi görevini yapmasına engel olmak için cebir ve/veya tehdit kullandığı denetime imkan verecek şekilde gerekçeleriyle karar yerinde gösterilmeden ve eylemlerin TCK’nın TCK’nın 106/1. maddesinde yer alan tehdit suçunu oluşturup oluşturmadığı tartışılmadan yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde görevi yaptırmamak için direnme suçundan mahkumiyet hükmü kurulması,

2- ) TCK’nın 53/1-b maddesinde yer alan hak yoksunluğunun uygulanmasına dair hükmün, Anayasa Mahkemesi’nin 08.10.2015 tarih ve 2014/140 esas, 2015/85 Sayılı kararı ile iptal edilmesi sebebiyle uygulanma olanağının ortadan kalkmış olması,

SONUÇ : Kanuna aykırı, sanıklar … ve…‘ın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak HÜKÜMLERİN BOZULMASINA, yeniden hüküm kurulurken aleyhe temyiz olmadığından, 1412 Sayılı CMUK’nın 326/ son maddesinin gözetilmesine, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 10.05.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ Esas: 2015/21252 Karar: 2017/1158 Tarih: 06.02.2017

1- ) TCK’nın 265. maddesinde “görevi yaptırmamak için direnme” başlığıyla “seçimlik hareketli” ve “amaçlı bir fiil” olarak düzenlenen ve görevin yapılmasını önleme maksadıyla kamu görevlisine karşı gelinmesi eylemleri cezalandırılan suç tipinde; hareketin icra vasıtalarının “cebir veya tehdit” şeklindeki icrai davranışlarla işlenebileceğinin öngörüldüğü ve belirtilen tipik hareketleri içermeyen pasif direnme fiillerinin bu suçu oluşturmayacağı göz önüne alındığında, müştekilerin anlatımları, olay tutanağı içeriği ve tüm dosya kapsamına göre, sanığın polis merkezine götürüldüğü esnada gelmek istemeyerek zorluk çıkardığı olayda, TCK’nın 265 . maddesinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme suçunun cebir ve tehdit unsurlarının ne şekilde gerçekleştiği gösterilmeksizin yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması,

2- ) Kabule göre de;

a- ) Sanığın, görevi yaptırmamak için direnme eylemini, birden fazla görevliye karşı bir suç işleme kararı kapsamında tek bir fiil ile gerçekleştirmesi karşısında, TCK’nın 43/2. maddesinin uygulanması gerektiğinin gözetimemesi,

b- )TCK’nın 53/1-b maddesinde yer alan hak yoksunluğunun, uygulanmasına dair hükmün, Anayasa Mahkemesi’nin 08.10.2015 tarih ve 2014/140 esas, 2015/85 Sayılı kararıyla iptal edilmesi sebebiyle uygulanma olanağının ortadan kalkmış olması,

SONUÇ : Kanuna aykırı ve sanık …‘in temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA, yeniden hüküm kurulurken 5320 Sayılı Kanun’un 8. maddesi gereğince yürürlükte olan 1412 Sayılı CMUK’nın 326/ son maddesi uyarınca kazanılmış hakkın saklı tutulmasına,yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 06.02.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

(18. CD, 06.05.2015, 2015/18793, 2015/1060)

“Sanık, alkol ölçümü yapmak isteyen görevli polislere “bana, sağı solu arattırmayın, sizi sürdürürüm” biçiminde sözler söylemiş ise de, sanığın, polis memurlarının görev yerini değiştirme yetkisinin bulunmaması karşısında, görevi yaptırmamak için direnme suçunun cebir veya tehdit öğelerinin nasıl oluştuğu tartışılıp açıklanmadan, yetersiz gerekçeyle bu suçtan hükümlülük kararı verilmesi,”

(5. CD, 02.12.2014, 2013/10441, 2014/11997)

“Sanığın aşamalarda değişmeyen “..olay tarihinde polislerin verin lan kimlikleri dedikleri, kendisine küfür ettikleri, polislerden birinin kendisini yere düşürdüğü, üzerine çullandıkları, tekmeyle vurdukları.” şeklindeki savunması karşısında olayın başlangıcı ve gelişimi irdelenip hakkında TCK’nın 29. maddesinin uygulanması gerekip gerekmediğinin karar yerinde tartışılmaması,”

Görevi yaptırmamak için direnme suçunun teşebbüs, iştirak ve içtima gibi özel görünüş şekilleri bulunmaktadır. Suça teşebbüs, suçun icra hareketlerine başlanmış ancak tamamlanmamış olması durumunda söz konusudur. İştirak ise, birden fazla kişinin suçu birlikte işlemesi durumunda ortaya çıkar. İçtima ise, bir fiilin birden fazla suçu oluşturması durumunda değerlendirilir

IV. Soruşturma ve Kovuşturma Usulü

Görevi yaptırmamak için direnme suçu, şikayete bağlı olmayan suçlardandır. Bu suç, Cumhuriyet savcısı tarafından re'sen soruşturulur. Kamu görevlisinin şikayetçi olup olmaması soruşturma ve kovuşturma sürecini etkilemez. Ayrıca, bu suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi durumunda daha ağır cezai yaptırımlar öngörülmüştür.

V. Yaptırımlar

Görevi yaptırmamak için direnme suçunun yaptırımı hapis cezasıdır. TCK'nın 265. maddesi gereğince, bu suçu işleyen kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun, yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi durumunda ceza artırılır. Ayrıca, suçun silahla işlenmesi veya suç örgütlerinin korkutucu gücünden yararlanılarak işlenmesi gibi durumlar da cezayı artırıcı nitelikli unsurlar olarak değerlendirilir.

Görevi yaptırmamak için direnme suçu, kamu idaresinin güvenilirliğini ve işleyişini korumak amacıyla düzenlenmiş bir suç tipidir. Bu suçun maddi ve manevi unsurları, korunan hukuki yarar, soruşturma ve kovuşturma usulleri ile ilgili detaylı hukuki düzenlemeler mevcuttur. Bu düzenlemeler, kamu görevlilerinin görevlerini güvenli bir şekilde yerine getirmelerini sağlamayı amaçlar. Görevi yaptırmamak için direnme suçu ile ilgili hukuki değerlendirmeler ve Yargıtay kararları, uygulamada karşılaşılan sorunların çözümünde yol gösterici niteliktedir. Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu ile ilgili daha fazla detay almak için Çanakkale Ceza Avukatımız ile iletişime geçin.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt