İzale-i şuyu. Ortaklığın giderilmesi davası: Ayrıntılı Hukuki Rehber

Ortaklığın giderilmesi davası, bir mülkiyet ilişkisini sona erdirerek bireysel mülkiyete geçişi sağlayan önemli bir hukuki süreçtir. Bu davalar, genellikle taşınır ve taşınmaz malların paylaşılması veya satılması yoluyla ortaklığın sona erdirilmesi amacıyla açılır. Bu yazıda, ortaklığın giderilmesi davasının türleri, süreçleri ve hukuki dayanakları ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasının Türleri

1. Paylaşma Talebi ve Paylaşımın Gerçekleşmesi

Paylaşma talebi, paydaşların bir malın mülkiyetini sona erdirmek için yaptıkları başvurudur. Paydaşların mülkiyeti sürdürme zorunluluğu bulunmadığı durumlarda, her paydaş malın paylaşılmasını talep edebilir. Bu talep, yenilik doğuran ve paya bağlı bir haktır. Paydaşlar arasında yapılan hukuki işlemler veya malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması durumunda paylaşma talebi gerçekleştirilemez.

2. Paylaşma Biçimi

Paylaşma, rızai ve kazai paylaşma olarak ikiye ayrılır:

• Rızai Paylaşma: Paydaşların kendi aralarında anlaşarak mülkiyeti sona erdirmeleri.

• Kazai Paylaşma: Mahkeme kararı ile mülkiyetin sona erdirilmesi.

3. Aynen Paylaşma Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

Aynen paylaşma, malın bölünerek paydaşlar arasında dağıtılmasıdır. Mahkeme, aynen paylaşmanın mümkün olup olmadığını değerlendirir. Eğer mümkünse, paylaşma gerçekleştirilir.

4. Kat Mülkiyeti Kurulması Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi

Kat mülkiyeti, taşınmaz malların bağımsız bölümler halinde paylaştırılmasıdır. Bu, hem paydaşların anlaşmasıyla hem de mahkeme kararıyla yapılabilir.

5. Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi

Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi, malın satılarak elde edilen paranın paydaşlar arasında bölüşülmesidir. Bu genellikle açık artırma yoluyla yapılır.

6. Mirasın Paylaşılması

Mirasın paylaşılması, mirasçılar arasında anlaşmazlık durumunda mahkeme kararıyla yapılır. Miras ortaklığı, rızai veya kazai yollarla sona erdirilebilir.

7. Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi

Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi, mahkeme kararı veya paydaşların anlaşmasıyla gerçekleştirilir. Bu durumda, paydaşlar belirli paylar üzerinden mülkiyet hakkına sahip olurlar.

Paylı Mülkiyet ve Elbirliği ile Mülkiyet Nedir?

Mülkiyet, hukukun önemli kavramlarından biridir ve farklı türleri bulunmaktadır. Bu yazıda, paylı mülkiyet (müşterek mülkiyet) ve elbirliği mülkiyet (iştirak halinde mülkiyet) kavramlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

Paylı Mülkiyet (Müşterek Mülkiyet)

Paylı mülkiyet, Türk Medeni Kanunu’na göre, birden çok kişinin maddi olarak bölünmemiş bir malın tamamına belirli paylarla sahip olması durumudur. En bilinen örneği, bir arsanın birçok kişiye satılmasıdır. Bu durumda, her malik, arsanın belirli bir payına sahiptir.

Özellikleri:

1. Payların Belirlenmesi: Paylı mülkiyette, paylar oranlı veya eşit olabilir. Pay oranı belirlenmemişse, paylar eşit sayılır.

2. Maliklerin Hakları ve Yükümlülükleri:
   

• Kullanma ve Yararlanma Hakkı: Her paydaş, diğer paydaşların haklarını gözeterek maldan yararlanabilir.

• Malın İdaresi: Paydaşlar, malın idaresi konusunda anlaşarak karar verebilirler. Anlaşmaya varılamazsa, mahkemeye başvurulabilir.

• Malın Tasarrufu: Paydaşlar, kendi payları üzerinde tasarruf etme hakkına sahiptirler. Paylarını devredebilir, rehnedebilir veya miras bırakabilirler.

Önemli Sonuçlar:

• Paydaşlar, malın tamamı üzerinde değil, sadece kendi payları üzerinde hak sahibidirler.

• Malın idaresi ve tasarrufu konusunda anlaşma zorunluluğu vardır. Anlaşmazlık halinde mahkemeye başvurulabilir.

• Paydaşlar, paylarını diğer paydaşlara devredebilir veya satabilir.

• Paydaşlardan biri ölürse, payı mirasçılara geçer.

Elbirliği Mülkiyet (İştirak Halinde Mülkiyet)

Elbirliği mülkiyet, Türk Medeni Kanunu’na göre, kanun veya sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk nedeniyle, bir malın tamamına belirli paylar belirlenmeden malik olma durumudur. Genellikle miras yoluyla oluşur. Örneğin, bir kişinin ölümüyle mirasçılar, terekedeki malların tamamına birlikte malik olurlar.

Özellikleri:

1. Payların Belirlenmemiş Olması: Elbirliği mülkiyetinde, paylar belirlenmemiştir. Her malik, malın tamamı üzerinde aynı haklara sahiptir.

2. Maliklerin Hakları ve Yükümlülükleri:

• Kullanma ve Yararlanma Hakkı: Her malik, diğer maliklerin haklarını gözeterek maldan yararlanabilir.

• Malın İdaresi: Malikler, malın idaresi konusunda anlaşarak karar verebilirler. Anlaşmaya varılamazsa, mahkemeye başvurulabilir.

• Malın Tasarrufu: Bir malik, diğer maliklerin rızası olmadan malın tamamı üzerinde tasarruf edemez. Ancak, kendi payı üzerinde tasarruf etme hakkına sahiptir.

Önemli Sonuçlar:

• Malikler, malın tamamı üzerinde değil, sadece kendi payları üzerinde hak sahibidirler.

• Malın idaresi ve tasarrufu konusunda anlaşma zorunluluğu vardır. Anlaşmazlık halinde mahkemeye başvurulabilir.

• Malikler, paylarını diğer maliklere devredebilir veya satabilir.

• Maliklerden biri ölürse, payı mirasçılara geçer.

Paylı Mülkiyet ve Elbirliği Mülkiyet Arasındaki Farklar

• Payların Belirlenmesi: Paylı mülkiyette paylar belirlenmiştir; elbirliği mülkiyetinde ise paylar belirlenmemiştir.

• Tasarruf Yetkisi: Paylı mülkiyette her paydaş kendi payı üzerinde tasarruf edebilirken, elbirliği mülkiyetinde malın tamamı üzerinde tasarruf için diğer maliklerin rızası gereklidir.

• Hak Sahipliği: Paylı mülkiyette her paydaş kendi payı üzerinde hak sahibidir; elbirliği mülkiyetinde ise her malik malın tamamı üzerinde aynı haklara sahiptir.

Sonuç olarak, paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyet, bir malın birden fazla kişi tarafından sahiplenilmesi durumunda ortaya çıkan mülkiyet türleridir. Her iki mülkiyet türü de, sahiplerinin haklarını ve sorumluluklarını belirleyen farklı kurallar ve özellikler içerir. Bu nedenle, bu tür mülkiyetlerde hakların ve sorumlulukların doğru anlaşılması, mülkiyetin yönetimi ve kullanımı açısından büyük önem taşır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasının Hukuki Süreci

1. Davanın Konusu ve Hukuki Niteliği

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır veya taşınmaz malların, hakların bireysel mülkiyete geçirilmesini amaçlar. Dava, paydaşların veya ortakların mülkiyet haklarını yeniden düzenler. Hukuki nitelik, davanın taraflarının hak ve yükümlülüklerini belirler.

2. Dava Tarafları

Davanın tarafları, paydaşlar veya ortaklardır. Taraf ehliyeti ve dava takip yetkisi bu davalarda önemlidir. Paydaşlar, dava sürecinde yasal temsilciler veya vekiller tarafından temsil edilebilirler.

3. Yargılama Usulü ve Yargılama Giderleri

Görevli ve yetkili mahkemenin belirlenmesi, dava konusunun devri, iddia ve savunmanın değiştirilmesi gibi usul işlemleri bu davalarda önemli bir yer tutar. Yargılama harç ve giderleri, taraflar arasında paylaştırılır. Sulh Hukuk Mahkemeleri görevli mahkeme olup taşınmazın bulunduğu yer yetkili mahkemedir.

4. Bekletici Sorunlar

Bekletici sorunlar, mülkiyetin aidiyeti ve muhdesatın aidiyeti gibi konularda ortaya çıkar. Mahkeme, bu sorunları çözdükten sonra davaya devam eder.

Sonuç

Ortaklığın giderilmesi davaları, paydaşlar veya ortaklar arasında adil ve hakkaniyete uygun bir çözüm sunar. Bu davalar, taşınır ve taşınmaz malların bireysel mülkiyete geçişini sağlar. Hukuki düzenlemeler ve mahkeme kararları, bu davaların usul ve esaslarını belirler ve uygulamada karşılaşılan sorunları çözüme kavuşturur. Ortaklığın giderilmesi davaları hakkında daha fazla bilgi ve detaylı hukuki danışmanlık için avukat desteği almanızı tavsiye ederim. Ortaklığın giderilmesi ile ilgili daha detaylı bilgi almak için Çanakkale Gayrimenkul Avukatımız ile iletişime geçiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt