İstihkak Davası: Mülkiyetin Korunması ve Yargıtay Kararları

İcra Hukukunda Haczedilen Mal Üzerinde Hak İddiası: İstihkak davaları

İstihkak Davasının Tanımı ve Kapsamı

İstihkak davası, mülkiyet hakkının olumsuz yetkilerinden biri olup, mülkiyetin korunması amacıyla açılan bir davadır. Bu dava ile malikin, malını haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı mülkiyet hakkına dayanarak geri isteme yetkisi doğar. İstihkak talebi, malın malike iadesini sağlayan ayni bir taleptir ve malikin malını haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı açılabilir.

Yasal Dayanak ve Hukuki Nitelik

Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 683/II, malikin, malını haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı istihkak davası açabileceğini düzenlemiştir. Bu hüküm, malikin mal üzerindeki mülkiyet hakkını koruma yetkisini ifade eder. İstihkak davası, dolaysız zilyet olmayan malikin, hak sahibi olmayan zilyede karşı açtığı ve haksız olarak ele geçirilen veya alıkonulan eşyanın geri verilmesini sağlama amacını güden ayni nitelikte bir eda davasıdır.

İstihkak Davasının Tarafları ve İspat Yükü

İstihkak davasının davacısı, dolaysız zilyet konumunda olmayan malik, davalısı ise malın haksız dolaysız zilyedidir. Davacı, mülkiyet hakkını ve dolaysız zilyedin haksız zilyetliğini ispat etmekle yükümlüdür. Davalı ise, davacının malik olmadığını veya kendi zilyetliğinin haklı sebebe dayandığını ispat edebilir.

İcra hukukunda istihkak iddiası, borçlunun haczedilen malının üçüncü bir kişiye ait olduğunu veya üçüncü bir kişiye rehinli bulunduğunu ileri sürmesi veya üçüncü kişinin o malın kendisine veya başka bir üçüncü kişiye ait olduğunu veya o mal üzerinde kendisinin veya başka bir üçüncü kişinin rehin hakkı bulunduğunu iddia etmesidir (İcra ve İflas Kanunu (İİK), m. 96/I; m. 85/II). İstihkak iddiası, takip hukukundaki istihkak davasının ön şartıdır ve ancak usulüne uygun olarak borçlu ya da üçüncü kişi veya bu kişilerin yetkili temsilcileri tarafından yapılmış geçerli bir istihkak iddiası istihkak davasına konu olabilir.

İstihkak İddiasının Hukuki Dayanağı ve İspat Yükü

İstihkak iddiasında bulunan taraf, mülkiyet hakkını veya rehin hakkını ispat etmekle yükümlüdür. İcra müdürü, üçüncü kişinin elinde bulunan ve üzerinde istihkak iddiasında bulunulan bir malı haczettiğinde, bu istihkak iddiasını haciz tutanağına yazmak zorundadır ve alacaklıya yedi gün içinde istihkak davası açma süresi verir. Ancak, mal borçlunun elinde iken haczedilmişse, İİK m. 96 ve 97'ye göre işlem yapılması gerekmektedir.

İstihkak Davası ve İcra Mahkemesinin Rolü

İcra hukuk mahkemesi, istihkak iddiasına itiraz üzerine "takibin devamına" veya "takibin ertelenmesine" karar verir. İcra mahkemesi, dosya üzerinde yapacağı inceleme ile veya tarafları çağırarak duruşma yaparak kararını verir. İcra hukuk mahkemesi, istihkak iddiasının esası hakkında karar veremez, sadece takibin devamı veya ertelenmesi hakkında karar verir.

Yargıtay Kararları

İstihkak davalarıyla ilgili Yargıtay kararları, bu davaların uygulamasına ışık tutmakta ve hukuki yorumların şekillenmesine katkıda bulunmaktadır. İşte bazı önemli Yargıtay kararları ve özetleri:

1. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2017/8345 E., 2018/3234 K.

• Özet: Bu kararda, davacının maliki olduğunu iddia ettiği taşınmazın, davalı tarafından haksız olarak zilyet edildiği tespit edilmiştir. Mahkeme, mülkiyet hakkının davacıda olduğunu belirterek, taşınmazın davacıya iadesine karar vermiştir. Kararda, mülkiyet hakkının ispat yükünün davacıda olduğu vurgulanmıştır.

1. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 2016/4917 E., 2017/2746 K.

• Özet: Bu kararda, taşınır malın haksız zilyetlik nedeniyle istihkak davasına konu olması ele alınmıştır. Davacının malın mülkiyetini ispat etmesi gerektiği ve davalının haksız zilyetliğinin kanıtlanması gerektiği belirtilmiştir. Mahkeme, taşınır malın davacıya iadesine karar vermiştir.

1. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2015/12-356 E., 2017/167 K.
   

• Özet: Bu kararda, taşınmaz mülkiyetinin tespitine yönelik bir istihkak davası incelenmiştir. Mahkeme, davacının mülkiyet hakkını geçerli belgelerle ispatladığını belirterek, taşınmazın davacıya iadesine hükmetmiştir. Ayrıca, istihkak davasının mülkiyet hakkının korunmasında önemli bir araç olduğu vurgulanmıştır.

İcra Hukukunda İstihkak İddiasının Kabulüne veya Reddine Karar Verilmesini Gerektiren Nedenler

İcra hukukunda, istihkak iddiasının kabulüne veya reddine karar verilirken dikkate alınması gereken bir dizi faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında, borçlunun haczedilen mal üzerindeki hak iddiası, üçüncü kişinin mülkiyet veya rehin hakkı iddiası ve tarafların bu iddiaları ispat etme yükümlülükleri yer almaktadır.

Yargıtay içtihatlarına göre, istihkak davalarında ispat yükü, malın borçlunun veya üçüncü kişinin elinde bulunmasına göre değişiklik göstermektedir. Mal borçlunun elinde bulunuyorsa, üçüncü kişinin istihkak iddiasını ispat etmesi gerekmektedir. Mal üçüncü kişinin elinde bulunuyorsa, alacaklının malın borçluya ait olduğunu ispat etmesi gerekmektedir.

Yargıtay Kararları

İstihkak davalarıyla ilgili Yargıtay kararları, bu davaların uygulamasına ışık tutmakta ve hukuki yorumların şekillenmesine katkıda bulunmaktadır. İşte bazı önemli Yargıtay kararları ve özetleri:

1. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2017/8345 E., 2018/3234 K.

• Özet: Bu kararda, davacının maliki olduğunu iddia ettiği taşınmazın, davalı tarafından haksız olarak zilyet edildiği tespit edilmiştir. Mahkeme, mülkiyet hakkının davacıda olduğunu belirterek, taşınmazın davacıya iadesine karar vermiştir. Kararda, mülkiyet hakkının ispat yükünün davacıda olduğu vurgulanmıştır.

1. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 2016/4917 E., 2017/2746 K.

• Özet: Bu kararda, taşınır malın haksız zilyetlik nedeniyle istihkak davasına konu olması ele alınmıştır. Davacının malın mülkiyetini ispat etmesi gerektiği ve davalının haksız zilyetliğinin kanıtlanması gerektiği belirtilmiştir. Mahkeme, taşınır malın davacıya iadesine karar vermiştir.

1. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2015/12-356 E., 2017/167 K.
   

• Özet: Bu kararda, taşınmaz mülkiyetinin tespitine yönelik bir istihkak davası incelenmiştir. Mahkeme, davacının mülkiyet hakkını geçerli belgelerle ispatladığını belirterek, taşınmazın davacıya iadesine hükmetmiştir. Ayrıca, istihkak davasının mülkiyet hakkının korunmasında önemli bir araç olduğu vurgulanmıştır.

Sonuç

İstihkak davası, mülkiyet hakkının korunması ve haksız zilyetliğin sona erdirilmesi için önemli bir hukuki yoldur. Yargıtay kararları, bu davaların uygulamasında önemli rehberler sunmakta ve hukuki güvenliği sağlamaktadır. Malikler, mülkiyet haklarını korumak için istihkak davasına başvurarak haksız zilyetlikten doğan mağduriyetlerini giderebilirler. İstihkak Davası hakkında daha fazla hukuki destek için Çanakkale İcra Avukatımız ile iletişime geçiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt