Kamulaştırmasız El Atma Davasına İlişkin Yargıtay Kararları

Kamulaştırmasız el atma, idarelerin kamulaştırma işlemleri tamamlanmadan özel mülkiyetteki taşınmazlara fiili olarak el koyması durumunda ortaya çıkan hukuki bir meseledir. Bu durumda taşınmaz maliklerinin, idareye karşı açtıkları davalarda bedel talep etmeleri veya taşınmaz üzerindeki el atmanın önlenmesini istemeleri mümkündür. Yargıtay ve Hukuk Genel Kurulu'nun bu tür davalara ilişkin önemli kararları bulunmaktadır. İşte kamulaştırmasız el atma davalarına ilişkin bazı önemli Yargıtay kararları:

1. Kamulaştırmasız El Atılan Taşınmazın Bedelinin Belirlenmesi

Hukuk Genel Kurulu Kararı (2017/2765 E., 2019/954 K.)

Özet: Kamulaştırmasız el konulan taşınmazın bedelinin tahsili amacıyla açılan davalarda, taşınmazın el koyma tarihindeki özelliklerine göre, dava tarihindeki değerinin belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Karara göre, taşınmazın gerçek değeri belirlenirken Kamulaştırma Kanunu'nun değer tespitine ilişkin hükümleri kısmen uygulanacaktır.

Kararın Detayları: Davacı, müvekkilinin taşınmazına karayolu yapımı amacıyla kamulaştırmasız el konulduğunu belirterek tazminat talep etmiştir. Davalı idare ise davayı kabul etmeyerek zamanaşımı itirazında bulunmuştur. Yerel Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiş ve taşınmazın bedelinin tespiti için bilirkişi raporlarına dayanmıştır. Yargıtay, kamulaştırmasız el atma bedelinin taşınmazın el atıldığı tarihteki vasfı dikkate alınarak dava tarihindeki gerçek değeri üzerinden belirlenmesi gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararını onamıştır.

2. Kamulaştırma İşlemlerinin Tamamlanması ve El Atma

Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Kararı (2017/10813 E., 2017/9432 K.)

Özet: Kamulaştırma işlemleri usulüne uygun tamamlanmadan açılan tescil davasının kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Kararın Detayları: Davacı, taşınmazına kamulaştırmasız el konulduğunu belirterek tazminat talebinde bulunmuştur. Davalı idare ise taşınmazın kamulaştırıldığını, ancak usulüne uygun tebligat yapılmadığını savunmuştur. Mahkeme, kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmadığı ve idarenin taşınmaza fiilen el koyduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir. Yargıtay, kamulaştırma işlemlerinin usulüne uygun yapılmadığı durumlarda, tescil talebinin reddedilerek kamulaştırmasız el atma davasının kabul edilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

3. Davalı İdarenin Vekalet Ücreti Ödemesi

Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Kararı (2021/5104 E., 2021/14280 K.)

Özet: Kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan davalarda, dava konusuz kalsa dahi davalı idarenin vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Kararın Detayları: Davacı, taşınmazına kamulaştırmasız el konulduğunu belirterek tazminat talebinde bulunmuş, ayrıca kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın idare adına tescili talebiyle birleşen dava açmıştır. Mahkeme, kamulaştırmasız el atma davasının konusuz kaldığına karar vermiştir. Yargıtay, dava açılmasına sebebiyet veren davalı idarenin, dava konusuz kalsa bile vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararı düzeltmiştir.

4. Bilirkişi İncelemesi ve Değer Tespiti

Hukuk Genel Kurulu Kararı (2018/823 E., 2019/984 K.)

Özet: Kamulaştırmasız el koyma nedeniyle açılan davalarda, taşınmazın değerinin tespiti için bilirkişi incelemesinin gerekli olduğu ve kamulaştırma davalarındaki değer biçme esaslarının uygulanacağı belirtilmiştir.

Kararın Detayları: Davacı, taşınmazına kamulaştırmasız el konulduğunu belirterek tazminat talebinde bulunmuştur. Yerel Mahkeme, taşınmazın bedelinin bilirkişi raporuna göre tespit edilmesine karar vermiştir. Yargıtay, taşınmazın değer tespiti için bilirkişi incelemesinin şart olduğunu ve Kamulaştırma Kanunu'nun 11. maddesindeki esasların kısmen uygulanması gerektiğini vurgulayarak yerel mahkeme kararını onamıştır.

5. Kamulaştırma İşlemlerinin Tamamlanmaması ve El Koyma

Hukuk Genel Kurulu Kararı (2017/2028 E., 2021/192 K.)

Özet: Kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmaması durumunda, taşınmaza el konulması mülkiyet hakkının ihlali olarak değerlendirilmektedir.

Kararın Detayları: Davacı, taşınmazına kamulaştırmasız el konulduğunu belirterek tazminat talebinde bulunmuştur. Yerel Mahkeme, davayı reddetmiş, ancak Yargıtay, kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmaması ve taşınmaz bedelinin ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini belirterek kararı bozmuştur. Yerel Mahkeme direnme kararı vermiş, ancak Yargıtay, direnme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozma kararında direnmiştir.

Kamulaştırmasız El Atma Davası

Sonuç

Kamulaştırmasız el atma davalarında, taşınmazın gerçek değerinin tespiti ve idarenin usulüne uygun kamulaştırma işlemlerini tamamlamaması durumunda taşınmaz maliklerinin tazminat talep edebilmesi mümkündür. Yargıtay ve Hukuk Genel Kurulu kararları, bu tür davalarda bilirkişi incelemesinin önemini ve taşınmazın el koyma tarihindeki özelliklerine göre değerinin belirlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, idarelerin dava açılmasına sebebiyet vermesi durumunda vekalet ücreti ödemesi gerektiği de belirtilmiştir. Bu kararlar, kamulaştırmasız el atma davalarının hukuki çerçevesini ve taşınmaz maliklerinin haklarını koruma mekanizmalarını ortaya koymaktadır. Kamulaştırmasız el atma davalarında yardım için Çanakkale Gayrimenkul Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt