Muris Muvazaası Nedenleri: Miras Bırakan Neden Mal Kaçırır

Miras Bırakan Neden bazı mirasçılardan mal kaçırmak ister?

Miras hukuku, bireylerin ölümünden sonra mallarının ve borçlarının nasıl paylaştırılacağını belirleyen kurallar bütünüdür. Bu çerçevede, miras bırakanın (muris) bazı mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemler, hukuk literatüründe "muris muvazaası" olarak adlandırılmaktadır. Bu yazıda, miras bırakanı muris muvazaasına yönelten temel nedenler üzerinde durulacaktır. Ayrıca, bu konuda Yargıtay'ın içtihatlarına da yer verilecektir.

1. Murisin Yaşlılığında ve Ölümünden Kısa Bir Süre Önce Tasarrufta Bulunması

Muris muvazaası genellikle miras bırakanın ölümüne yakın dönemde, hasta ve kendini iyi hissetmediği zamanlarda ortaya çıkar. Bu dönemde miras bırakan, sağlık durumunun zayıflaması ve ölüme karşı direncinin kırılması nedeniyle sağlıklı düşünme yeteneğini kaybedebilir. Böyle bir durumda, yanında bulunan kişiler miras bırakan üzerinde daha kolay etki kurabilir. Ölümün yaklaştığı dönemde miras bırakanın yanında bulunan kişiler, gösterdikleri ilginin karşılığını almak amacıyla muvazaalı işlemler yapabilirler.

2. Erkek Çocuklarına Kız Çocuklarına Göre Öncelik Verilmesi

Türk toplumunda, özellikle kırsal kesimlerde, erkek çocuğa soyun devamını sağlayacağı düşüncesiyle daha fazla değer verilmektedir. Bu nedenle miras bırakan, kız çocukları aleyhine erkek çocuklarına bir takım muvazaalı tasarruflarda bulunabilir. Kız çocuklarının miras bırakan tarafından mirastan mahrum bırakılması ülkemizde sıkça rastlanan bir durumdur.

3. İkinci (Son) Eş Faktörü

Miras bırakanın birden fazla evlilik yapmış olması durumunda, son eşin etkisiyle, son eşinden olan çocuklarına ve son eşine yönelik muvazaalı tasarruflarda bulunulabilir. Bu tür durumlarda, diğer mirasçılar aleyhine olacak şekilde tasarruflar yapılabilir.

4. Diğer Mirasçılara Göre Düşkün Durumda Bulunan Mirasçıya Yardım Gayesi

Miras bırakan, ekonomik olarak zayıf durumda olan veya henüz eğitimini tamamlamamış mirasçılarını güçlendirmek amacıyla, daha güçlü durumda olan mirasçılar aleyhine muvazaalı tasarruflar yapabilir. Bu tür işlemler, miras bırakanın bazı mirasçılarına yardım etme gayesiyle yapılır.

5. Psikolojik ve Sosyolojik Nedenler

Miras bırakanı muvazaalı hukuki tasarruflarda bulunmaya yönelten çeşitli psikolojik ve sosyolojik sebepler de vardır. Aile içi ilişkilerden kaynaklanabileceği gibi, sosyal çevre etkisiyle de ortaya çıkabilir. Örneğin, miras bırakan, mirasçısı olsun ya da olmasın, vefa borcu olduğunu düşündüğü kişilere tasarruflarda bulunabilir. Aynı konutta birlikte yaşadığı ve kendisinin ihtiyaçları ile yakından ilgilenen mirasçısına üstünlük tanıyabilir.

Muris Muvazaası hakkında Yargıtay Kararları

Muris muvazaası davalarında Yargıtay'ın birçok kararı bulunmaktadır. Bu kararlardan bazıları şunlardır:

• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 20.04.2016 T., 2016/798 E., 2016/4844 K. sayılı kararı: Kararda, miras bırakanın gerçek amacının mirasçılardan mal kaçırmak olmadığı, bakımını yapan eşine minnet duyduğu için devir yaptığı sonucuna varılmıştır.

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 16.06.2010 Tarih, 2010/1-295 Esas, 2010/333 Karar sayılı ilamı: Murisin mal kaçırma amacı olup olmadığının tespiti için tüm mirasçılara verilen mal ve kıymetlerin birbirleri ile kıyaslanması gerektiği belirtilmiştir.

• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 03.10.2017 Tarih, 2014/22254 Esas, 2017/4880 Karar sayılı ilamı: Muris muvazaasında, miras bırakanın hak dengesini gözetip gözetmediği önem arz etmektedir.

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 22.10.2008 T., 2008/1-636 E., 2008/650 K. sayılı kararı: Miras bırakanın temlik ettiği taşınmazın tüm malvarlığını veya çok önemli bir bölümünü teşkil edip etmediği önemlidir. Uzun yıllardır görüşmediği mirasçılar aleyhine muvazaalı işlem yaptığı tespit edilmiştir.

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 04.04.2007 T., 2007/1-173 E., 2007/190 K. sayılı kararı: Görünürdeki işlemin tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesinin geçersiz olduğu sonucuna varılmıştır.

• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 31.05.2012 Tarih, 2012/3117 E., 2012/6467 K. sayılı kararı: Murisin sağlığında mirasçıları arasında iyi niyet çerçevesinde makul ölçülerde paylaştırma yapması durumunda muvazaadan söz edilemeyeceği belirtilmiştir.

• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 09.06.2016 Tarih, 2014/16581 E., 2016/7037 K. sayılı kararı: Miras bırakanın, mirasçılarını miras hakkından mahrum bırakmak amacıyla esas amacını gizleyerek taşınmazlarını devretmesi muvazaa olarak değerlendirilmiştir.

• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 28.04.2016 Tarih, 2014/16629 E., 2016/5200 K. sayılı kararı: Murisin sağlık problemleri nedeniyle, bakımını yapan davalıya minnet duygusuyla yaptığı devir işlemi muvazaalı olarak değerlendirilmemiştir.

Sonuç

Muris muvazaası, miras bırakanın mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı hukuki işlemleri ifade eder ve genellikle miras bırakanın ölümüne yakın dönemde ortaya çıkar. Muris muvazaasının temel nedenleri arasında miras bırakanın yaşlılığı, erkek çocuklarına öncelik verilmesi, ikinci eş faktörü, zayıf durumda olan mirasçılara yardım gayesi ve psikolojik-sosyolojik etkenler bulunmaktadır. Bu tür durumlarda, miras bırakanın gerçek iradesinin tespiti ve Yargıtay içtihatlarının dikkate alınması büyük önem taşır. Mirastan mal kaçtığını düşünüyorsanız Çanakkale Gayrimenkul Avukatımız ile iletişime geçiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt